ผสมเกสรแคคตัส ฉบับ..ไร่พุทธสิทธิ์..

สำหรับมือใหม่ที่เพิ่งเริ่มต้นเลี้ยงแคคตัส  สามารถนำไปปรับใช้ได้กับแคคตัสเกือบทุกสายพันธุ์ ~> ง่ายมากๆ ค่ะ 

เราไปเริ่มกันเลย..

สิ่งแรกที่เราต้องทำเลย คือ ทำความเข้าใจในเบื้องต้นก่อนว่า

..แคคตัส..สามารถผสมพันธุ์ภายในต้นเดียว/ดอกเดียวกันได้ แต่ โอกาสติด “ค่อนข้างน้อย”

** ย้ำ ** “ยาก”  ดังนั้น การ ผสมเกสร แคคตัส แนะนำให้ผสมข้ามต้น

 คำถาม ??? คือ ถ้าแคคตัสของเรามีดอกบานต้นเดียว ดอกเดียว คราวนี้  จะต้องทำยังใง?

มีน้องๆ ถามกันมาหลายคนเลยค่ะ ~> สำหรับ “ไร่พุทธสิทธิ์”

ทำการเก็บเกสรตัวผู้ไว้ โดยเก็บใส่หลอดพลาสติก/ซองซิป แล้วแช่เย็นที่ช่องธรรมดา 

ถ้าวันไหนที่มีดอก ที่เป็นสายพันธุ์เดียวกันบานหรือต้นที่เราการผสม ก็นำเกสรตัวผู้ที่เก็บไว้ มาใช้ในการผสมค่ะ… เห็นม่ะ โคตรง่ายยย

สำหรับวันนี้นะคะ ที่นำวิธีการผสมเกสรมาถ่ายทอด ~> เป็น แคคตัส สายพันธุ์ “เทอร์บิ อะลอนซอยด์” ค่ะ ดอกจะเล็กๆ เกสรเล็กมากค่ะ การผสมต้องใจเย็น และมือเบาค่ะ  พร้อมยังคะ ถ้าพร้อมมาเริ่มกันค่ะ อิอิ  ขั้นตอน ขออธิบายที่ภาพนะคะ จะได้มองเห็นภาพค่ะ

1.) ขั้นแรก เมื่อดอกไม้พร้อม อุปกรณ์ที่ใช้ต้องพร้อมด้วย

ในที่นี้ใช้ “forcep” แบบปลายแหลม เพราะเกสรค่อนข้างเล็ก ต้องคีบเบาๆ

สังเกตเกสร ปกติดอกไม้ถ้าบานเต็มที่ เกสรสมบูรณ์ จะเป็นตามภาพโดยเกสรตรงกลางที่บานและสูง จะเป็น “เกสรตัวเมีย” ส่วนเกสรที่อยู่รอบๆ ปุยๆ และจะอยู่ในระดับต่ำกว่าเกสรตัวเมีย จะเป็น “เกสรตัวผู้” (ตามภาพประกอบ)

2.) จากนั้นใช้ forcep คีบ ตรงส่วนปลายของเกสรตัวผู้ ซึ่งจะเป็นอัปละอองเกสร

การคีบก็คีบเบาๆ เฉพาะตรงส่งของอัปละอองเกสร ถ้าคีบต่ำจะติดก้านเกสรขึ้นมาด้วยค่ะ

**บางครั้งอาจจะถึงขั้นทำให้เกสรตัวเมียหลุดติดมาด้วยค่ะ**

(สังเกต อัปละอองเกสรตัวผู้ที่ติดอยู่ที่ปลายของ forcep) จะมีลักษณะปุยๆ ฟูๆ ~> พอได้ตรงนี้เรามาต่อกันค่ะ (ภาพถัดไป)

3.) นำอัปละอองเกสรตัวผู้ที่ได้ มาป้ายใส่บนยอดเกสรตัวเมีย (ย้ำนะคะ …ป้ายเบาๆ)

ถ้าแรงก้านเกสรตัวเมียมีสิทธิ์หักได้ค่ะ (**การผสม  พยายามผสมข้ามดอก ข้ามต้นนะคะ**) (แค่เนี่ย…เสร็จค่ะ ง่ายมากๆ ขอแค่ใจเย็น มือเบาค่ะ)

หลังจากนั้นลองสังเกต สัก 3 – 4 วัน ถ้าดอกไม่ร่วง ไม่เหี่ยว และที่ตรงโคนดอกเริ่มบวมๆ เหมือนตั้งท้อง นั่นเลยค่ะ คุณผสมติด อิอิ

หลังจากผสม…จะเห็นอัปละอองเกสรตัวผู้ ที่เข้าไปผสมกับเกสรคัวเมีย  อิอิ// ต่อไปลุ้นค่ะ ว่าจะติดมั้ย

------------------------------------------------------------------

พื้นฐานความรู้เกี่ยวกับการผสมพันธุ์

สำหรับการผสมเกสรมี 2 วิธี หลักๆ ดังนี้

1. ผสมตัวเอง (self pollination) : การผสมเกสรตัวผู้กับเกสรตัวเมียจากดอกเดียวกัน/ต้นเดียวกัน เมล็ดที่ได้มีลักษณะเหมือนพันธุ์แท้แน่นอน สำหรับแคคตัสไม่นิยมผสมแบบนี้ เพราะโอกาสติดฝักค่อนข้างต่ำ แต่บางสายพันธุ์สามารถผสมตัวเองแล้วให้ฝักได้เช่นกัน สามารถนำไปใช้เมื่อแคคตัสบานดอกเพียงดอกเดียว

2. ผสมข้ามเกสร (cross pollination) : การผสมเกสรตัวผู้กับตัวเมียจากต้นอื่น มี 3 แบบ ดังนี้

- ผสมข้ามต้น  (interclonal)  เป็นการผสมแคคตัสพันธุ์เดียวกัน แต่คนละต้น มักใช้ในการคัดเลือกสายพันธุ์ที่มีลักษณะเด่น เช่น ลักษณะกลีบใบใหญ่ ลายด่าง ดอกสีต่างจากปกติ เหมาะสำหรับการผสมเพื่อพัฒนาสายพันธุ์แท้

- ผสมข้ามระหว่างชนิด (interspecific) เป็นการผสมแคคตัสต่างชนิด แต่อยู่ในสกุลเดียวกัน เหมาะสำหรับการพัฒนาสายพันธุ์ลูกผสม ซึ่งต้องผสมหลายครั้งจนลูกผสมที่ได้มีความนิ่ง เหมาะสำหรับการพัฒนาสายพันธุ์ลูกผสมสกุลเดิม

- ผสมข้ามระหว่างสกุล (intergeneric) เป็นการผสมแคคตัสข้ามสาย อันนี้ค่อนข้างยากค่ะ เพราะต่างสกุลผสมกันไม่ค่อยได้เมล็ด การผสมแบบนี้เหมาะแก่การพัฒนาสายพันธุ์ให้ได้ลูกออกมาหลากหลายแตกต่างมากขึ้น